Dậy thì sớm là hiện tượng mà trẻ em, đặc biệt là trẻ gái, phát triển những dấu hiệu dậy thì như vú phát triển, có kinh nguyệt hoặc mọc lông mu trước độ tuổi bình thường (thường từ 8-9 tuổi đối với trẻ gái và 9-10 tuổi đối với trẻ trai). Tuy nhiên, hiện nay tình trạng dậy thì sớm đang ngày càng gia tăng và có mối liên hệ trực tiếp với chế độ ăn uống không hợp lý, đặc biệt là khi trẻ tiếp xúc với những loại thực phẩm chứa hormone, hóa chất độc hại. Bộ Y Tế đã chỉ ra 8 loại thực phẩm có nguy cơ gây dậy thì sớm ở trẻ em.
1. Thực phẩm chứa hormone tăng trưởng
Một trong những nguyên nhân chính gây dậy thì sớm là do thực phẩm chứa hormone tăng trưởng. Các loại thịt như thịt bò, thịt lợn hay gà thường được bổ sung hormone tăng trưởng trong quá trình chăn nuôi để thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của động vật. Khi trẻ ăn phải những thực phẩm này, cơ thể sẽ tiếp nhận một lượng hormone không nhỏ, làm thay đổi các chức năng nội tiết và có thể gây ra hiện tượng dậy thì sớm.
2. Sữa và sản phẩm từ sữa
Sữa và các sản phẩm từ sữa cũng là một trong những thủ phạm dẫn đến dậy thì sớm. Sữa bò thường chứa hormone estrogen, đặc biệt là khi bò được tiêm hormone để tăng sản lượng sữa. Việc tiêu thụ sữa có thể làm tăng mức estrogen trong cơ thể trẻ, từ đó kích thích sự phát triển các đặc điểm dậy thì sớm. Vì vậy, các chuyên gia khuyến nghị nên lựa chọn sữa hữu cơ hoặc sữa từ các nguồn thực phẩm không chứa hormone.
3. Thực phẩm chế biến sẵn
Các loại thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh hay snack thường chứa nhiều chất bảo quản, phẩm màu và các loại hóa chất. Những hóa chất này có thể tác động đến hệ nội tiết, làm thay đổi sự phát triển của cơ thể, đặc biệt là ở trẻ em. Nếu tiêu thụ quá nhiều thực phẩm này trong thời gian dài, trẻ dễ có nguy cơ dậy thì sớm.
4. Đậu nành và các sản phẩm từ đậu nành
Đậu nành chứa phytoestrogen, một loại estrogen thực vật có khả năng bắt chước tác dụng của hormone estrogen trong cơ thể. Khi trẻ ăn quá nhiều đậu nành hoặc các sản phẩm chế biến từ đậu nành như sữa đậu nành, đậu hủ, cơ thể có thể bị rối loạn nội tiết và làm tăng tốc độ dậy thì. Tuy nhiên, nếu tiêu thụ ở mức độ hợp lý, đậu nành cũng là nguồn thực phẩm rất tốt cho sức khỏe.
5. Thực phẩm có chứa BPA (Bisphenol A)
BPA là một loại hóa chất thường được sử dụng trong sản xuất bao bì nhựa, hộp thực phẩm hay chai nước. Các nghiên cứu cho thấy BPA có thể xâm nhập vào cơ thể qua thực phẩm và gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến sự phát triển sinh lý của trẻ. Đặc biệt, BPA có thể kích thích sự sản sinh hormone estrogen trong cơ thể, gây ra hiện tượng dậy thì sớm ở trẻ em. Do đó, phụ huynh nên tránh cho trẻ sử dụng đồ đựng thực phẩm bằng nhựa chứa BPA.
6. Các loại thực phẩm giàu đường và tinh bột
Thực phẩm chứa nhiều đường và tinh bột tinh chế như bánh kẹo, nước ngọt, các loại thực phẩm chiên rán không chỉ gây béo phì mà còn tác động trực tiếp đến quá trình sản sinh hormone trong cơ thể. Thực tế, một chế độ ăn quá nhiều đường và tinh bột có thể làm tăng mức insulin, từ đó tác động đến các hormone khác và khiến cơ thể trẻ phát triển nhanh chóng hơn so với độ tuổi thực tế.
7. Thực phẩm có chứa chất bảo quản và phẩm màu
Chất bảo quản và phẩm màu thường có trong các loại thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm đóng hộp hay đồ ăn vặt. Các hóa chất này không chỉ có hại cho sức khỏe mà còn có thể tác động đến sự phát triển của hệ thống nội tiết, gây ra sự thay đổi về mặt sinh lý ở trẻ. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng các hóa chất này có thể gây dậy thì sớm nếu trẻ tiếp xúc với chúng quá nhiều.
8. Thực phẩm chứa phthalates
Phthalates là các hợp chất hóa học thường được sử dụng để làm mềm nhựa và có mặt trong nhiều sản phẩm tiêu dùng, từ bao bì thực phẩm đến mỹ phẩm. Các nghiên cứu cho thấy phthalates có thể gây rối loạn hệ thống nội tiết và làm tăng nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ. Việc tiếp xúc lâu dài với các sản phẩm chứa phthalates có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển sinh lý của trẻ, đặc biệt là trẻ gái.
Cách phòng ngừa dậy thì sớm ở trẻ
Để giảm nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ, các bậc phụ huynh cần chú trọng đến chế độ ăn uống lành mạnh, lựa chọn thực phẩm tươi sống, hữu cơ và hạn chế việc cho trẻ sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, có chứa hóa chất hoặc hormone. Đồng thời, cần khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể dục thể thao để duy trì sức khỏe và phát triển cơ thể một cách tự nhiên.
Đông trùng hạ thảo cao cấp nguyên con - Tăng cường sinh lý bồi bổ cơ thể - 5g
Việc chăm sóc chế độ dinh dưỡng cho trẻ em không chỉ giúp tăng cường sức khỏe mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa các vấn đề về sinh lý, bao gồm dậy thì sớm. Hãy để trẻ lớn lên một cách khỏe mạnh và tự nhiên nhất.
